سال آوری یا تناوب باردهی موضوعی است که قصد داریم در این مطلب از رنگ وارنگ بیشتر به آن بپردازیم. سال آوری  یکی از پدیده های فیزیولوژیکی است که در تعدادی از گونه های درختان میوه رخ می دهد و در بعضی از گونه ها شایع تر است. به طور معمول در میوه های هسته دار در مقایسه با میوه های دانه دار تناوب باردهی کمتری دیده می شود. چون در میوه های هسته دار زمان گل انگیزی جوانه ها با زمان رشد و نمو میوه های سال جاری از لحاظ زمانی تطبیق کمتری دارد. ولی در میوه های دانه دار به دلیل هم زمانی و سنتز اسید جیبرلیک از سمت دانه های در حال رشد ، سبب کم شدن تشکیل جوانه های گل می شود.

شاید شما هم نوسانات عملکرد در میان درختان میوه را مشاهده کرده اید. وقتی که یکسال عملکرد درخت (درختان)  بسیار بالا است و به عبارت دیگر پر بار و پر محصول است و در سال یا سالهای دیگر عملکرد پایین و به بیان دیگر کم بار و کم محصول است. عوامل متعددی بر بروز این مسئله تاثیر گذارند.

در ادامه به پدیده سال آوری، دلیل سال آوری و چگونگی کنترل و مدیریت آن بیشتر می پردازیم. اگر شما هم به دنبال کسب اطلاعات بیشتر در این باره هستید پیشنهاد می کنیم این مطلب را تا انتها مطالعه فرمایید.

سال آوری چیست؟

به نوسانات عملکرد و باردهی متغییر و نامنظم  درختان میوه از سالی به سال دیگر، سال آوری یا تناوبِ باردهی Alternate bearing یا Biennial bearing   گفته می شود. در سال‌آور یا پرمحصول که به آن روشن (On-year) هم گفته می شود، تولید گل و در نهایت تولید محصول، بیشتر از میزان طبیعی است. در سال نیاور یا کم محصول که به آن خاموش(Off-year) هم گفته می شود، کاهش یا عدم محصول رخ می دهد.این پدیده در بعضی گونه ها و ارقام از جمله سیب، گلابی، مرکبات، زرد آلو، هلو، انبه ، آووکادو، پسته ، گردو و زیتون رایج تر است.

مشکلات سال آوری

پدیده سال آوری با مشکلاتی همراه است. افزایش محصول در سال بیار و کاهش محصول در سال نیاور هیچ کدام مناسب و مطلوب نیستند. در سال پربار به دلیل افزایش جوانه های زایشی، تولید گل و در نهایت میوه بیشتر از میزان طبیعی ؛ موجب کوچک شدن سایز و همچنین پایین آمدن کیفیت میوه می شود. آسیب فیزیکی  به درخت و شکستن شاخه ها در اثر افزایش محصول از دیگر مشکلات سال پربار است.در سال نیاور به دلیل کاهش تعداد جوانه های زایشی ، کاهش شدید گلدهی و در نهایت کاهش شدید محصول ، سایز میوه ها درشت تر می شود اما عملکرد به میزان قابل توجهی پایین می آید.

در سال های پربار درخت از مواد غذایی تخلیه  شده و ضعیف می شود. ضعف و خستگی درخت سبب ریزش جوانه های زایشی شده در نتیجه عدم یا کاهش محصول اتفاق می افتد. بنابراین برای رفع این مشکل باید مواد غذایی به میزان کافی در اختیار درخت قرار بگیرد تا میوه ها برای تامین نیاز خود لازم نباشد مواد غذایی جوانه های سال بعد را مصرف کنند.

دلیل سال آوری

برای پی بردن به دلیل سال آوری باید عوامل تاثیر گذار بر تولید بیش از حد و یا کاهش و یا عدم تولید را  بررسی کنیم. سال آوری Alternate Bearing (AB) می تواند تحت تاثیر عوامل داخلی و خارجی اتفاق بیفتد.

۱. عوامل داخلی

هورمون جیبرلین: میزان بالای هورمون جیبرلین Giberellin یکی از دلایلی  است که موجب پدیده تناوب باردهی می شود . وقتی جیبرلین در درخت زیاد شود اثر سال آوری تشدید می شود. اگر میوه دیر برداشت شود در این حالت جیبرلین به درخت برمی گردد و غلظت آن بالا می رود درنتیجه گل انگیزی به تعویق می افتد. برای جلوگیری از این مشکل باید میوه ها به موقع چیده شوند، همچنین فروت ست انجام شود.

گرده افشانی : نبود گرده افشانی کافی و مناسب به ویژه برای ارقام دگر گشن

کم بودن تعداد برگهای سالم درخت

نوع رقم : معمولا ارقام پاکوتاه در مقایسه با ارقام پا بلند تناوب باردهی کمتری دارند.

۲. عوامل خارجی

انواع تنش: انواع تنش و استرس های محیطی

آفات و بیماری :  انواع آفات و بیماریها

هرس بیش از اندازه : این کار موجب افزایش رشد رویشی و کاهش رشد زایشی و گل دهی می شود.

خشکی هوا و خاک ، سرمای دیر رس بهاره، هوای خنک در زمان تشکیل میوه، پایین بودن رطوبت نسبی، گرم و خشک بودن هوا در زمان گلدهی

عدم برداشت به موقع محصول:  برداشت دیر هنگام محصولات مخصوصا در مرکبات سبب تشدید تناوب باردهی می شود.

آبیاری نامنظم

به طور کلی پدیده تناوب باردهی می تواند تحت تاثیر عواملی همچون ژنتیک ، کود دهی و تغذیه نامطلوب، آبیاری بیش از حد، هرس شدید و عدم برداشت به موقع  باشد.

کنترل و مدیریت پدیده سال آوری

تناوب باردهی  پدیده شناخته شده ای است که از لحاظ اقتصادی بسیار اهمیت دارد چون عدم تولید یکنواخت محصول موجب به وجود آمدن نوساناتی در بازار فروش آن محصول می شود. بنابراین استفاده از شیوه های مدیریت صحیح برای به حداقل رساندن وقوع آن در درختان ضروری است.حفظ اعتدال بهترین کلید برای تولید محصول به صورت سالیانه و کاهش ضرر ناشی از AB است. تناوب باردهی را می توان با تدابیر مناسب و به موقع کنترل و مدیریت کرد. در ادامه روش های کنترل و مدیریت سال آوری را با هم مرور می کنیم.

روشهای کنترل و مدیریت پدیده تناوب باردهی

۱. تنک کردن گل و میوه در سال پر بار: اغلب درختان میوه برای داشتن محصول با کیفیت و باردهی منظم به طور سالانه ، لازم است تنک شوند. لازم به ذکر است که انجام این کار یکی از با اهمیت ترین عملیات باغی است.

۲. اطمینان از کافی بودن مواد غذایی در دسترس گیاه:  میزان موادغذایی در دسترس گیاه باید به اندازه ای باشد که علاوه بر تامین نیاز غذایی گیاه و تولید محصول ، مقداری هم برای جوانه ها در سال بعد ذخیره شود .

۳. فراهم کردن شرایط گرده افشانی مناسب که می تواند به شکل غیر مستقیم بر سال آوری تاثیر بگذارد.  به عنوان مثال قرار دادن حشرات گرده افشان مانند زنبور در باغ

۴. تغذیه برگها با عناصر اصلی در دوره رویش در برخی درختان نظیر پسته می تواند ریزش جوانه های گل را تا حد قابل ملاحظه ای کاهش دهد.

۵. استفاده به جا و صحیح از انواع سموم و کنترل آفات: چون وجود آفات و بیماری ها سبب کم شدن فعالیت برگ و ریزش زودتر از موعد آنها می شود ، در نتیجه جمع شدن کربوهیدرات گیاه برای تشکیل گل  کاهش پیدا می کند.

سایر روشهای مدیریتی

۶. انتخاب ارقام متحمل و تجاری

۷.  آبیاری و جلوگیری از تنش آبی

۸. هرس سالیانه

۹. استفاده از کود مناسب و کافی برای نگه داشتن  مواد غذایی در حد مطلوب

۱۰. انجام آزمایش خاک به صورت سالیانه برای تشخیص کمبود یا بیشبود های احتمالی

۱۱. به کار گیری کود و سموم برای پیشگیری از وارد شدن هر گونه تنش

۱۲. استفاده به موقع از تنظیم کننده های رشد و افزایش گل انگیزی و ممانعت از ریزش فیزیولوژیک میوه

۱۳. برداشت زودتر از موعد محصول در سال پر بار

۱۴. برداشت دیر هنگام محصول در صورت امکان در سال کم بار

۱۵. کاهش میوه در سال پربار و افزایش تعداد گل و میوه  و نهایتا بالارفتن عملکرد در سال کم بار نتیجه کنترل تناوب باردهی است.

پس با مدیریت صحیح و به موقع می توان درختان را از چرخه سال آوری خارج کرده  و در عملکرد سالانه تعادل ایجاد کنیم. بنابراین تناوب باردهی قابل کنترل است.

از همراهی شما با مقاله سال آوری و مطالعه آن تا پایان سپاس گزاریم. امیدواریم این مقاله برای شما مفید بوده باشد و با مطالعه آن اطلاعات خوبی درباره سال آوری و چگونگی مدیریت آن بدست آورده باشید. در صورتی که نظر، پیشنهاد یا تجربه ای در این زمینه دارید لطفا آن را از بخش ارسال دیدگاه با ما و دیگر مخاطبان سایت در میان بگذارید.

گرد آوری و تنظیم: https://rangvarang.com