زاینده‌رود رگ حیاتی و عامل اصلی سرسبزی و حاصلخیزی اصفهان محسوب می‌شود. اگر می خواهید درباره زاینده رود، اسامی دیگر زاینده‌رود ، علت نامگذاری، سرچشمه اصلي رودخانه زاينده رود و … بیشتر بدانید با این مطلب از رنگ وارنگ همراه شوید.
زاینده‌رود یکی از بزرگترین رودخانه‌های ایران و بزرگترین رودخانه فلات مرکزی ایران است که از کوه‌های زاگرس مرکزی به ویژه زردکوه بختیاری سرچشمه گرفته و در کویر مرکزی ایران به سمت شرق حدود ۲۰۰ کیلومتر پیش می‌رود و در نهایت به تالاب گاوخونی می‌ریزد.
این رودخانه که مهمترین رودخانه جاری در مرکز فلات ایران است در کتب تاریخ و جغرافیا به نام‌های زاینده‌رود، زنده‌رود، زندرود، زرین‌رود، زرینه‌رود، زن رود و زندک‌رود آمده است.
علت نامگذاری زاینده‌رود به زنده‌رود (دهنده‌زندگی) بدین جهت است که درطول مسیر خود باغات و کشتزارهای فراوانی را آباد و زنده می‌کند. به همین خاطر به این رود زنده رود نیز می‌گویند.
طول و عرض رودخانه زاینده رود
این رودخانه که از جبهه شمال شرقی زردکوه بختیاری سرچشمه می گیرد،از غرب به شرق تا باتلاق گاوخونی جریان دارد. طول این رودخانه را با پیچ و خم های آن از ۳۶۰تا۴۲۰ کیلومتر نوشته اند،اما این فاصله به خط مستقیم حدود ۲۷۰ کیلومتر است. عرض رودخانه زاینده رود در ابتدا از ۱۰تا۲۰متر تجاوز نمی کند ولی به مرور زمان با اضافه شدن آب و رسیدن به جلگه های مسطح عرض آن اضافه شده به طوری که در شمال فلاورجان در محل روستای موسیان عرض رودخانه به حدود ۸۰۰ متر می رسد. عرض بستر رودخانه در شهر اصفهان نیز متفاوت است و بین ۱۰۰ تا ۳۰۰ متر تغییر می کند(طول پل شهرستان ۱۰۵متر،پل مارنان ۱۷۰متر و طول پل الله وردی خان (سی وسه پل) نزدیک به ۳۰۰ متر است) .
زاینده‌رود ۱۱۸اُمین اثر طبیعی است که توسط سازمان میراث فرهنگی در ۲۰ بهمن ۱۳۸۹ در فهرست میراث طبیعی ایران قرار گرفت.
سرچشمه زاینده‌رود
سرچشمه اصلي رودخانه زاينده رود را دو رودخانه مهم پلاسجان و شاخه هاي زاينده رود تشكيل مي دهد كه رودخانه اول از ارتفاعات گلپايگان سرچشمه گرفته و در محلي بنام كميتك وارد درياچه زاينده رود مي شود و رودخانه دوم موسوم به زاينده رود از ارتفاعات زردكوه بختياري و تونل كوهرنگ سرچشمه مي گيرد.
سرچشمه زاینده‌رود به شکل حوضی مدور با مساحتی در حدود ۳۰۰ زرع می‌باشد که به چشمه جانان معروف است. چشمه مذکور در این ناحیه می‌جوشد و به طرف مشرق سرازیر می‌شود.پس از طی سه فرسنگ، به چشمه دیگری به نام «چهل چشمه» می‌رسد. همچنین از سمت شمال این منطقه، یعنی ناحیه فریدن، دو چشمه بزرگ دیگر به نام «خُرِسنگ» و «کودَنگ» به جانانه‌رود ملحق می‌شود.انشعاب دیگری نیز به نام زرین‌رود از طرف جنوب یعنی چهارمحال به این رودخانه اضافه می‌شود. منبع اصلی این انشعاب زیر کوهی قرار دارد که زردکوه نامیده می‌شود.
یکی از سرچشمه‌های معروف زاینده‌رود، «چشمه دیمه» است که از نظر شرب و املاح، دارای سالم‌ترین و عالی ترین نوع آب در جهان است. این چشمه در روستای دیمه نزدیک فارسان و پایین کوه، در سطح زمین قرار گرفته است که آب آن در طول سال به طور یکنواخت از زمین می‌جوشد.
تعداد زيادي از شاخه هاي فرعي منتهي به زاينده رود نيز در تشكيل سرچشمه هاي زاينده رود نقش دارد كه مهمترين آنها عبارتند ازكوهرنگ، چم دره، چشمه ديمه، دره خوربه، دره قاضي كوچك، دره خرسانك و چشمه هاي متعدد آهكي از نوع كارستيك كه بصورت زايشي موجب افزايش آب رودخانه مي گردد.
تالاب گاوخونی
زاینده رود به عنوان تنها منبع اصلی و تامین کننده آب تالاب گاوخونی است که پس از عبور از پیچ و خم های فراوان مسیر به بخش بن رود و شهر ورزنه می رسد و با طی مسافتی در حدود ۳۰۰ کیلومتر و در یک مسیر پر پیچ خم در جهت جنوب شرقی اصفهان پیش می رود که بخش اعظم آب زاینده رود وارد اصفهان می شود و در نهایت به تالاب گاوخونی ختم می شود .
گونه های گیاهی و جانوری زاینده رود
پوشش گیاهی متنوعی در کناره ها و سواحل رودخانه زاینده رود دیده می شود. این رودخانه به دلیل اینکه از ارتفاعات سرچشمه می گیرد و وارد نواحی کویری و نیمه کویری می شود،دارای تنوع گیاهی چشمگیری است.از گیاهان کناره های این رودخانه می توان گونه های تیره اسفناج مانند لارک و اشنان نام برد که در نواحی کویری می رویند.
گونه های متنوعی از گز همچون شوره گز،گز گلبرگ نازک و غیره در حاشیه رودخانه زاینده رود می رویند. گیاهانی مانند گل بابونه و گونه های درمنه در نواحی کوهستانی می رویند.گونه های متنوعی از گندمیان،پروانه آساها و گل جالیز نیز در نواحی مختلف دیده می شوند.انواع قیچ و گون و اسکنبیل در نواحی پست در حاشیه رودخانه می رویند.
از ماهی هایی که در رودخانه زاینده رود گزارش شده اند می توان به ماهیانی از خانواده کپورماهیان،گونهAlburnus maculatesاست که در محل ورود به شهر اصفهان دیده می شود.
انواع گونه های جنسCapoetaکه بیشتر در نزدیکی باتلاق گاوخونی زندگی می کنند.از خانواده کپورماهیان دندان دار، گونهAphanius mentoاست که در نزدیکی های گاوخونی بیشتر دیده می شود
در طول مسیر رودخانه محل زندگی ماهیان قزل آلای رنگین کمان و گونه ای از کپور ماهیان که در اصطلاح محلی ماهی شیر نامیده می شود و آمور و زرده پر نیز از نام های دیگر آن است .
حشرات آبزی گوناگون،مارهای آبی،لاک پشت ها در این رودخانه به چشم می خورند.این رودخانه دربرخی نقاط باعث پدید آمدن زیستگاه های متنوعی برای گونه های جانوری شده است که در نوع خود بی نظیر است.
جاذبه های طبیعی و تاریخی زاینده رود
وجود مناطق زیبای طبیعی در امتداد زاینده رود،کوه های مرتفع و ستیغ های صخره ای در سرچشمه های این رودخانه،تونل کوهرنگ،دامنه های پر از گل،لاله های واژگون، چشمه های خنک و شفابخش، چشم انداز زمین های کشاورزی،باغ ها، نیزارهای اطراف گاوخونی و دیگر مناطق طبیعی از جمله خود رودخانه از جاذبه های طبیعی زاینده رود و نواحی مجاور آن هستند.
وجود اماکن تاریخی مانند پل ها،برج های کبوترخانه،آثار تاریخی شهر اصفهان و غیره از جاذبه های تاریخی در نواحی مجاور این رودخانه است.در سواحل زاینده رود مردمانی با آداب و رسوم و فرهنگ های گوناگون همراه با زاینده رود به زندگی جریان می دهند.
حاشیه‌سازی این رودخانه در شهر اصفهان و بوستان‌ها و بیشه‌های پیرامون این رودخانه در فصل تابستان گردشگاه مناسبی برای اهالی شهر، ایرانگردان و جهانگردان است.
پیامدهای خشک شدن زاینده رود
زاینده رود به عنوان شاهرگ حیات اصفهان و چندین شهر و صدها روستای این منطقه، در تمام فصول و تمام ساعات شبانه روز زیبا و چشم نواز است. حتی در شب های سرد زمستان اصفهان قدم زدن در کنار آن و بر روی پل های این رودخانه لذت بخش و آرامش بخش است.
اما در این چند سال اخیر یعنی از سال ۱۳۷۹ تا ۱۳۹۷ خبرهای خوشی از اصفهان و زاینده رود به گوش نمی رسد؛ رودخانه خشکیده و دیدن بستر خشک آن صفایی ندارد و فقط هر چند وقت یکبار آن هم در مدت کوتاهی آب در آن جاری می شود .
با خشک شدن زاینده رود نه تنها تمامي فعاليت هاي اقتصادي و اجتماعي ساکنان اصفهان دچار دگرگوني مي شود، بلکه پيامدهاي روحي – رواني، زيست محيطي، و حتي سياسي آن در سطوح منطقه اي و ملي تأثيري ژرف برجاي مي نهدکه دلایل متعددی برای آن بیان می شود .
عوامل موثر بر خشک شدن زاینده رود
خشک شدن زاینده رود تحت تاثیر عوامل مختلفی است .از عوامل اصلی خشک شدن رودخانه می‌توان به این موارد اشاره کرد:
۱- کاهش بارندگی در سال های اخیر
۲- عدم ذخیره کافی در سد در سال های معمولی و پرباران برای سال های کم بارش که این موضوع به دلیل فشار بیش از حد مصرف و کمبود کلی آب در حوضه است.
۳- ایجاد بسترهای عریض و بندهای کندکننده جریان در طول مسیر که موجب افزایش نفوذ و تبخیر می شود.
۴- افت آب زیرزمینی در آبخوان های اطراف زاینده رود بر اثر افزایش تعداد چاه های قانونی و غیرقانونی که موجب مصرف آب برای تغذیه آبخوان ها می شود. تعداد چاه های قانونی در بخش کشاورزی، صنایع و مصارف شهری در مقایسه ی با ۳۰ سال قبل حداقل ۷ برابر شده است.
۵- افزایش جمعیت های شهری و روستایی و نیاز مصارف شرب، بهداشت و …
۶- توسعه ی شهرها و نیاز به فضای سبز
۷- توسعه ی خارج از ظرفیت در حوضه ی زاینده رود با استقرار صنایع بزرگ، پالایشگاه، نیروگاه ها
۸- توسعۀ کشاورزی
۹- انتقال آب به یزد
۱۰- انتقال آب به کاشان
۱۱- اجازه پمپاژ از رودخانه توسط آب منطقه ای اصفهان
۱۲- اجازۀ پمپاژ از بالادست رودخانه توسط شرکت آب استان چهارمحال و بختیاری
گرد آوری و تنظیم: https://rangvarang.com
همانطور که می دانید مراکز تفریحی (جاهای دیدنی ) شهر اصفهان بسیار زیاد است. در این مطلب، رنگ وارنگ به معرفی این مراکز و مکانهای تفریحی و گردشگری شهر اصفهان می پردازد ؛ در صورت تمایل با این مطلب همراه شوید. اصفهان (نصف جهان) در منطقه ای نیمه کویری و در کنار زاینده رود قرار گرفته و از مراکز گردشگری، فرهنگی و اقتصادی ایران به شمار می رود. شهر اصفهان با دارا بودن صدها اثر تاریخی و طبیعی ، همه ساله پذیرای مسافران زیادی است. این شهر به داشتن معماری زیبای اسلامی و بسیاری از بلوارهای […]
معرفی مراکز تفریحی (جاهای دیدنی ) شهر اصفهان
انوشه انصاری Anousheh Ansari، زنی از سرزمین خورشید و فرهنگ، با تکیه بر هوش، پشتکار و عشق به آسمان‌ها، راه خود را از خاک تا افلاک پیمود. در دنیایی که مرزها برای برخی همچون دیوارهایی بلند ظاهر می‌شوند، او با رؤیاهایش آن دیوارها را به سکویی برای پرواز تبدیل کرد. زندگی انوشه، داستانی واقعی از زنی مهاجر است که در نوجوانی با چالش‌های بی‌شمار فرهنگی، زبانی و اجتماعی در آمریکا روبه‌رو شد، اما هرگز از آرزوی دیرینه‌اش برای سفر به فضا دست نکشید. او نه تنها در دنیای مردانه‌ی فناوری و تجارت شکوفا شد، بلکه با گام نهادن به فضا، […]
ورزش‌های رزمی Martial Arts یکی از کهن‌ترین و پرطرفدارترین شاخه‌های ورزش در جهان هستند که ترکیبی از هنر، تکنیک، قدرت، تمرکز و انضباط فردی را ارائه می‌دهند. این ورزش‌ها که ریشه در فرهنگ‌های مختلف به‌ویژه آسیای شرقی دارند، نه تنها راهی برای دفاع از خود هستند، بلکه مسیری برای رشد شخصی، سلامت جسم و ذهن و ارتقای اعتمادبه‌نفس محسوب می‌شوند. از چین و ژاپن تا برزیل و تایلند، هر منطقه‌ای سبک خاص خود را در ورزش‌های رزمی پرورش داده و به جهان معرفی کرده است. با وجود جنبه‌های رقابتی و گاهی خشن این رشته‌ها، ورزش‌های رزمی امروزه به عنوان ابزاری […]
دلمه با برگ مو یکی از محبوب‌ترین واصیل‌ترین غذاهای ایرانی است که در بسیاری از مناطق کشور با اندکی تفاوت در مواد اولیه و روش تهیه طبخ می‌شود. این غذای سنتی، ترکیبی از طعم‌های متنوع و بافت‌های لطیف است که هم در مهمانی‌های رسمی و مجالس ویژه و هم در وعده‌های غذایی خانوادگی جایگاه خاصی دارد. دلمه برگ مونه‌تنها به‌خاطر طعم لذیذ و ظاهر زیبا، بلکه به دلیل خواص تغذیه‌ای برگ مو و ترکیبات مغذی داخل آن، از جمله برنج، سبزیجات معطر، گوشت چرخ‌کرده و حبوبات، مورد توجه قرار دارد. آشنایی با تاریخچه و جایگاه دلمه در فرهنگ غذایی ایران، […]
درباره شتر ، این حیوان شگفت‌انگیز بیابان‌ها، دانستنی‌های فراوانی وجود دارد که نشان از سازگاری خارق‌العاده‌اش با سخت‌ترین شرایط طبیعت دارد. قدرت تحمل بالای او در برابر کم‌آبی، گرمای سوزان و سفرهای طولانی در بیابان باعث شده لقب کشتی کویر به او تعلق گیرد. شتر، این موجود شگفت‌انگیز و سازگار با اقلیم‌های خشن، از دیرباز نقشی حیاتی در زندگی انسان ایفا کرده است. در بسیاری از مناطق گرم و خشک جهان، به‌ویژه در خاورمیانه، شمال آفریقا و بخش‌هایی از آسیا، شتر به عنوان یک منبع پایدار حمل‌ونقل، تغذیه، پوشاک و حتی دارو شناخته می‌شود. شیر شتر سرشار از مواد مغذی […]
خواص هندوانه از دیرباز مورد توجه مردم در نقاط مختلف جهان بوده است. این میوه آبدار و شیرین نه تنها طراوت‌بخش روزهای گرم تابستانی است، بلکه فواید فراوانی برای بدن دارد که آن را به یکی از میوه‌های محبوب و پرمصرف تبدیل کرده است. این میوه با بیش از ۹۰ درصد آب، به‌عنوان یک منبع طبیعی آبرسانی شناخته می‌شود که در روزهای گرم سال، بدن را از درون خنک و شاداب نگه می‌دارد.هندوانه میوه‌ای ؛ بزرگ، شیرین و پرآب که پوست آن سبز رنگ که داخل آن قرمز یا زرد مي باشد. هندوانه داراي اسيد آمينه ای به نام سيترولين […]
درباره روز معلم باید گفت این روز، نماد احترام به کسانی است که با چراغ دانایی، مسیر زندگی ما را روشن می‌کنند. روز معلم، فرصتی برای سپاس از معلمانی است که عشق به یادگیری را در دل ما می‌کارند. بعضی آدم ها هستند که فقط برای مدت کوتاهی وارد زندگی ما می شوند اما تاثیرشان تا سالهای سال روی زندگی دیگران می تواند به خوبی و نیکی به جای بماند. یکی از آن دسته آدم ها،معلم ها هستند. در زندگی ما آدم ها ، معلم های زیادی می آیند و به ما کمک می کنند که رشد کنیم و زندگی […]
این روزها رنگ مو ها بسیار متنوع تر از گذشته شده اند و بانوان هم تمایل بیشتری برای تنوع دادن به رنگ موهای خود هستند به همین دلیل به دنبال انواع ترکیب رنگ مو هستند . اگر با اصول رنگ کردن موها آشنا هستید ولی به دنبال ترکیبات زیبا و دقیق برای رنگ مو هستید، خرید مجموعه آموزش انواع ترکیب رنگ مو می تواند به شما در این زمینه بسیار کمک کند. پکیج آموزشی انواع ترکیب رنگ مو در این پکیج ،ترکیب رنگ مو های متنوع و محبوب در میان بانوان را برای شما عزیزان گرد آوری کرده ایم. با […]
رنگ کردن مو در خانه کار راحت و ساده ای نیست. به دلیل وجود برخی ظرافت ها و پیچیدگی ها در زمینه رنگ کردن مو، اکثر بانوان ترجیح می دهند رنگ کردن موهای خود را به یک آرایشگر با مهارت کافی بسپارند. این قضیه زمانی مهم تر می شود که فرد می خواهد در مهمانی یا مراسم مهم و ویژه ای شرکت کنند. با طرح ۳ سوال مهم می خواهیم ضرورت یادگیری رنگ کردن مو در خانه را به شما یاد آوری کنیم آیا شما همیشه با وجود مراجعه به آرایشگر ماهر در نهایت از نتیجه کار رضایت داشته اید؟؟؟؟ […]
طراحی ناخن (دیزاین ناخن ) دارای یکسری قواعد است ولی شما می توانید با دیدن آموزش طراحی ناخن و آشنایی با قواعد طراحی ناخنو ایده گرفتن از مدل های مختلف طراحی ناخن و با کمی تمرین در کنار علاقه به یک حرفه ای در زمینه طراحی ناخن تبدیل شوید. فقط باید کمی تلاش کنید ،صبر و حوصله به خرج دهید و کمی سلیقه و خلاقیت چاشنی کار کنید،نتیجه کار حتما عالی خواهد شد. اگر از جمله افرادی هستید که دوست دارید همیشه ناخن های زیبا با طرحهای متنوع و در عین حال ساده و جذاب داشته باشید ؛ مجموعه کم […]
آرایش چشم سایه چشم می تواند احساس بهتری را برای فرد به ارمغان آورد. یکی از بهترین روش های زیباتر کردن چشم ها، استفاده از آموزش آرایش چشم سایت رنگ وارنگ یا همان آموزش سایه چشم است .
رنگ وارنگ برای راحتی و زیبایی بیشتر شما بانوان عزیز مجموعه ای را تحت عنوان آموزش انواع بافت مو و شینیون مو (خود آرایی مو ) تهیه کرده است . همانطور که می دانید بافت مو و شینیون مو یکی از موارد تاثیر گذار بر روی زیبایی و جذابیت بانوان است. آراسته بودن موها علاوه بر اینکه موجب جذابیت و زیبایی هر چه بیشتر می شود ، می تواند در بالارفتن اعتماد به نفس افراد تاثیر گذار باشد. اکثر خانم ها می خواهند همواره مرتب، آراسته و جذاب باشند و به همین دلیل همیشه به دنبال یادگیری مدل های بیشتر […]