مرجع تخصصی آموزش و دانلود
۰۴:۱۲:۵۳ ساعت:     
 پنج شنبه ۱۵ آذر ۱۴۰۳  برابر با  Thursday 5 December 2024 میلادی  و   3 جماد ثاني 1446 قمری
2596
23 سپتامبر 2016

 

%d8%a2%db%8c%d8%b4

 

 

آيش “Fallow

 مهمترين هدف آيش افزايش ميزان ذخيره ي رطوبت است . در تعريف زراعي ، نکاشت گذاشتن زمين به مدت معيني را آيش مي گويند ؛ ولي در ديمکاري جلوگيري از رشد هر گياهي را در فصل آيش ، آيش مي گويند .

به طور کلي سه نوع آيش وجود دارد :

 

۱-آيش سبز : در اين آيش علف هاي هرز کنترل نمي شوند و فقط زراعت انجام نمي گيرد . معمولا علفهاي هرز را به چراي دام اختصاص مي دهند . کارايي اين آيش زياد نيست چون علف هاي هرز رطوبت خاک را تخليه مي کنند .

 

۲-آيش سياه : در اين آيش عملا هيچگونه بقاياي گياهي در روي زمين باقي گذاشته نمي شود و عملا يک نوع مالچ خاکي است . در اين مورد شخم برگردان زده و بقايا با خاک مخلوط مي شوند . دو نوع آيش سياه وجود دارد :

 

الف ) آيش سياه زود : در اين آيش بعد از برداشت محصول به زمين شخم برگردان زده مي شود ( قبل از شروع بارندگي )  و در طول پاييز و زمستان رها مي شود؛ بعد از پايان آخرين بارندگي پنجه غازي زده و رطوبت را حفظ مي نمايند.

ب) آيش سياه دير : در اين آيش پس از برداشت محصول ، زمين در طول پاييز و زمستان به حال خود رها کرده و بعد از اتمام بارندگي شخم برگردان زده و مجددا با پنجه غازي حفظ رطوبت مي نمايند . آيش سياه معمولا خطر فرسايش ايجاد مي کند . اگر خطر فرسايش آبي و بادي در پاييز و زمستان وجود داشته باشد از آيش سياه دير استفاده مي نماييم. کارايي اين آيش پايين و حدود ۲۰% است .

 

۳- آيش کلشي : مانند مالچ کلش است ، يعني بقاياي گياهي روي زمين حفظ مي شوند . در اين حالت کنترل علف هاي هرز به سه صورت انجام مي شود :

الف ) روش معمولي ( مکانيکي ) با استفاده از پنجه غازي

ب) روش شيميايي که در آن يک تا دو بار پنجه غازي زده شده و سپس از علف کش استفاده مي شود

ج) روش کنترل اکولوژيکي که در آن فقط با علف کش ها ، علف هاي هرز را کنترل مي نمايند.

 

براي اين که آيش اعمال شود يا نه، بايد دو نکته را در نظر گرفت :

۱- آيا بدون آيش امکان ديمکاري وجود دارد يا نه ؟ بايد ببينيم ميزان بارندگي ساليانه چقدر است . اگر اين ميزان بيشتر از حد آستانه باشد ،آيش قابل توصيه نيست و اگر اين ميزان پايين تر از حد آستانه باشد ، آيش اجتناب ناپذير است .

 

( حد آستانه : ميزان بارندگي که در آن دخل و خرج يکي است ( حدود ۳۵۰ ميليمتر )

۲- کارايي آيش چقدر است ؟ (کارايي آيش يعني توانايي آيش در ذخيره ي رطوبت خاک ) اگر مقدار رطوبت ذخيره شده در خاک در سال آيش به علاوه بارندگي سال جاري بالاتر از حد آستانه شد آيش توصيه مي شود ولي در غير اينصورت کارايي آيش کم بوده و آيش توصيه نمي شود . کارايي آيش بين صفر تا ۷۰% متغير است ولي معمولا در بيشتر مناطق بين ۱۰ تا ۳۵ % و ميانگين آن ۲۰% است .

 

کارايي آيش به يک سري عوامل بستگي دارد :

۱- عوامل خاکي : که شامل ميزان نفوذ پذيري و عمق خاک مي شود . هرچه خاک نفوذ پذيري سطحي بيشتري داشته باشد و توان حفظ رطوبت سطحي بيشتري داشته باشد و عمق بيشتري داشته باشد ، مي تواند رطوبت بيشتري ذخيره کند و در نتيجه کارايي آن بالاتر است ؛ بنابراين اگر خاک خيلي سبک باشد و عمق آن کم باشد کارايي آيش پايين مي آيد .

 

۲- عوامل اقليمي : که شامل پراکنش و زمان بارندگي است . اگر پراکنش مناسب و بارندگي ها سبک باشد کارايي پايينتر مي آيد چون بارندگي ، غير موثر شده و به اندازه ي کافي نفوذ نمي کند . اگر بارندگي ها در فصول گرم اتفاق بيفتند کارايي پايين است چون تبخير زياد است .

 

۳- عوامل گياهي :

الف) منظور اين است که گياه از رطوبت ذخيره شده در سال آيش مي تواند استفاده کند يا نه ؟ اگر گياه داراي ريشه هاي عميق باشد مي تواند از اين رطوبت استفاده کند مثل گندم .

ب) رطوبت ذخيره شده

 

آيش چقدر براي گياه مفيد است ؟ اگر گياهي باشد که در زمان وقوع بارندگي کشت و رشد کند ، آيش کارايي پاييني دارد ، چون در زمان نياز بارندگي اتفاق مي افتد مثل نخود و عدس ولي در مورد گندم که در پاييزکشت مي شود ، کارايي آيش بالاست .

 

 

گرد آوری و تنظیم: https://rangvarang.com

4.7/5 - (9 امتیاز)