آیا با دشمنان طبیعی شته ها آشنایی دارید؟ در این مطلب از سایت رنگ وارنگ می خواهیم درباره دشمنان طبیعی شته ها و یکی از روشهای مبارزه با آفت شته یعنی مبارزه بیولوژیک مطالبی را با شما به اشتراک بگذاریم. پس اگر می خواهید اطلاعاتی در این زمینه کسب کنید با این مطلب همراه شوید.

شته ها Aphids  حشرات کوچکی هستند که که در سراسر جهان زندگی می کنند اما بیشتر در مناطق معتدل دیده می شوند. این حشره بدن نرمی دارد و معمولا  به رنگ های سبز ، سیاه ، قهوه ای ، قرمز ، صورتی و یا تقریباً بی رنگ دیده می شود. از شته ها می توان به عنوان یکی از آفات مخرب  و مهم نام برد. این آفت به برگها ، ساقه ها ، جوانه ها، گلها ، میوه ها و یا ریشه ها حمله کرده و به کمک خرطوم خود از شیره گیاهان تغذیه می کند.

بعضی از شته ها  از گیاهان مختلفی تغذیه می کنند ، در حالی که برخی دیگر بر روی یک یا فقط چند میزبان تمرکز دارند.

کنترل شته ها دشوار است ، زیرا آنها به سرعت تولید مثل می کنند به طوری که تعداد نسل آنها گاهی در مناطق مناسب در سال به ۲۰ نسل می رسد . مبارزه با شته ها به دو صورت بیولوژیکی و شیمیایی انجام می شود.

در ادامه به طور مختصر درباره مبارزه بیولوژیک با آفات به ویژه شته ها صحبت خواهیم کرد و به معرفی دشمنان طبیعی شته ها می پردازیم.

کنترل شته با روش بیولوژیک

کنترل بیولوژیک Biological control یکی از روشهای مبارزه با آفات ، علف های هرز و بیماری های گیاهی با استفاده از دیگر موجودات می باشد.

در کنترل بیولوژیک آفات Biological pest control ، جمعیت آفت‌ها به وسیلهٔ دشمنان طبیعی مبتنی بر نقش فعال انسان‌ها کاهش می یابد. به عبارت دیگر استفاده از موجودات زنده جانوری یا گیاهی به وسیله انسان برای محدود کردن یا کاهش دادن زیان وارده از طرف موجود زنده دیگر را مبارزه بیولوژیکی  گویند. در این روش از دشمنان طبیعی آفت از قبیل انگل ها (پارازیت ها ) ، جانوران شکارچی ( پراتورها ) و عوامل میکروبی ( پاتوژن ها ) و رقبا در جهت مبارزه با آفت استفاده می شود.

شته ها یکی از انواع آفات هستند و دشمنان طبیعی زیادی دارند و از همین دشمنان می توان به عنوان  یکی از روش های کنترل این آفت استفاده کرد.

کفشدوزک ، قارچ‌ها ، برخی از بال‌توريها، زنبور پارازیت شته، پشه شکاری و گال زا ، سیرفید های شته خوار و برخی از انواع سن از دشمنان طبیعی شته ها محسوب می شوند که هر کدام به روشی موجب از بین رفتن شته ها می شوند و می توان از آنها در کنترل بیولوژیک شته ها Biological control of aphids بهره برد.

لازم به ذکر است استفاده نادرست و بیش از اندازه از آفت کش ها می تواند موجب از بین رفتن حشرات مفید و دشمنان طبیعی آفات شود.

معرفی دشمنان طبیعی شته ها و نحوه اثر گذاری

۱. کفشدوزک هفت نقطه ای : گونه هايی از كفشدوزک ها مانند كفشدوزک هفت نقطه ای ككسينلا سپتمپونكتاتا (Coccinella septempunctata) و هيپوداميا وريه‌گاتا (Hyppodamia variegata)   هم در مرحله لاروی و هم در مرحله حشره كامل از شته ها تغذيه می كنند و از عوامل مهم كنترل بيولوژيک شته ها هستند.

کفشدوزک هفت نقطه ای یا هفت خال از فراوان ترین و معروف ترین گونه های حشرات شکارچی است که در تمام نقاط مختلف دنیا در مبارزه بیولوژیک کاربرد فراوانی داشته است. لارو و حشرات بالغ  این حشره از انواع شته های آزاد، شته گال زا و حتی شته های ریشه، شپشک های نباتی، پسپل ها، تخم و لارو جوان سایر حشرات تغذیه می کند. هر کفشدوزک در دوره لاروی، ۱۰۰۰ و هر حشره کامل تا ۹۰۰۰ شته را طعمه خود قرار می دهد. بالپوش ها به رنگ قرمز نارنجی است . روی هر بالپوش سه نقطه سیاه رنگ و یک نقطه سیاه رنگ دیگر نیز به صورت مشترک بین دو بالپوش قرار دارد.

عموماً كفشدوزكها طيف وسيعی از شته ها را مورد تغذيه قرار مي دهند و از يک گونه خاص از شته ها تغذيه نمی كنند. به طوری كه كفشدوزک ۷ نقطه‌ای از حدود ۵۰ نوع شته تغذيه می كند يا به عبارت ديگر پلی فاژ است. اگر در محيط گلخانه‌ای فقط ۲ يا ۳ نوع كفشدوزک رها شود، تمام شته‌ها از بين می روند.

دشمنان طبیعی آفت شته

۲. قارچ‌ها: قارچ ورتی سيليوم ليكانی Verticilium lecanii به عنوان يكی از عوامل مهم كنترل بيولوژيک شته ها به صورت تجاری تكثير می شود و مورد استفاده قرار می گيرد.

اسپورهای اين قارچ در محيط های گلخانه ای می باشند و بعد از اينكه اسپورها در محيط مرطوب جوانه می زنند مسيليوم هايشان وارد بدن شته ها شده  و به این ترتیب  باعث از بين رفتن آن‌ها می شود.

۳. بال‌توريهای خانواده كرايزوپيده  Chrysopidae : به ویژه گونه ای به نام كرايزوپرلاكارنئا (Chrysoperla carnea) ، اين گونه تخم هايش را كه دارای ساقه  است را در زير يا روی سطح برگ گياهان قرار می دهد و بعد از آنكه لاروها خارج شدند با قطعات دهانی مكنده خودشان به تغذيه از شته ها می پردازند. سپس در زير برگ گياهان در داخل يک پيله ابريشمی تبديل به شفيره می شوند كه بعد از سپری شدن مرحله شفيرگی كه ممكن است حدود ۱- ۲ هفته طول بكشد حشرات كامل ظاهر می شوند. گونه های فراوانی از شیر شته Chrsoperla. Spp  در کنترل شته ها و تریپس ها موثر هستند.

بسیاری از این حشرات قابلیت پرورش مصنوعی و رهاسازی را دارند. حشره بالغ و لارو این بالتوری از شته ها تغذیه می کند. استقرار با نسبت یک به ده بالتوری به شته باعث کنترل کامل آفت می شود و از آن می توان برای مبارزه با شته به روش بیولوژیک بهره برد.

در مناطق سرد و معتدل سرد به دلیل شدت فعالیت این بالتوری در ابتدای شروع فعالیت شته ها (شهریور و مهرماه) و (فروردین و اردیبهشت ماه) می توان برکارایی آن در کنترل آفت تاکید کرد.

 بر خلاف كفشدوزک ها كه تمام بدن شته را مورد تغذيه قرار می دهند اين بال‌توريها با قطعات دهانی مكنده خودشان محتويات بدن شته ها را مورد تغذيه قرار می دهند و پوست يا جسد آ‌ن‌ها را استفاده نمی كنند.

مبارزه بیولوژیک با شته و دشمنان طبیعی شته ها

۴. زنبور پارازیت شته Aphdius matricariae: جمعیت زیادی از شته ها در محیط های طبیعی و کمتر سمپاشی شده به وسیله این زنبور پارازیته می شوند و در آلودگی های محدود می تواند عامل کنترل آفت و جلوگیری از خسارت باشد. افراد بالغ این زنبور ۲ ـ ۸/۱ میلی متر طول داشته ، رنگ آنها سیاه براق با  بدنی کشیده و پاهایی به رنگ روشن است.

تخمگذاری در داخل بدن شته زنده صورت می گیرد و بعد از تفریخ تخم، نوزاد از بافت درونی بدن شته تغذیه می کند و پس از تخریب اندام های درونی در همان جا شفیره می شود. طول دوره لاروی ۹ روز، شفیرگی ۵ روز و حشره کامل ۱۰ ـ ۷ روز است.

تطابق زندگی زنبور با شته هایی که در زمستان شدیداً فعال هستند در یک دوره خاصی مشکل به نظر می رسد ولی قبل و بعد از دوره سرما، شته های فراوانی توسط این زنبور در توده های طبیعی یا آلوده شده مصنوعی، پارازیته می شوند.

۵. پشه شکاری و گال زا  Aphidoletes ophidilimyza : این حشره یکی دیگر از دشمنان شته در طبیعت است. ظاهر این حشره مفید، تفاوت قابل ملاحظه ای با پشه های معمولی ندارد. رنگ قهوه ای روشن پاهای بلند کشیده ، رنگ سیاه سر و شاخک های بلند باعث تمایز این پشه می شود.

پشه ماده تخم های خود را در کلنی شته ها قرار می دهد و هر لارو پشه پس از تفریخ تخم در هر هفته می تواند ۵۰ ـ ۲۰ شته را شکار کرده و از آن تغذیه کند. لارو که به رنگ نارنجی روشن است بعد از تغذیه کافی در خاک تبدیل به شفیره شده و بعد از ۱۴ روز شفیرگی در شرایط متعارف نسل جدید آغاز می شود.

 دیگر دشمنان شته در طبیعت

۶. سن های خانواده آنتوكوريده  Anthocoridae  : سن ها از راسته همی پترا مخصوصاً گونه هايی از جنس اوريوس Orius مانند اوريوس ايندی سيوس Orius indisiosus  از شته ها یی که در گلخانه ها و روی گياهان زينتی هستند ، تغذيه می كنند و به این ترتیب می توان از آنها در جهت کنترل شته با روش بیولوژیک کمک گرفت.

۷. سیرفید های شته خوار: هاورفلایها یا سیرفیدها   Diptera: Syrphidae یا مگس گل  Flower Flies یکی دیگر از شکارگرهای طبیعی شته ها و سایر آفات، مانند شپشک ها و تریپس می باشد.

این مگس دارای دگردیسی کامل به ترتیب تخم، سه مرحله لاروی ، شفیره و حشره بالغ می باشد. در سراسر جهان سیرفیدهای شته دوست  aphidophagous متنوعی وجود دارند. به عنوان مثال تنها ۴۹ گونه سیرفید وجود دارد که به شته سبز هلو  Myzus persicae حمله می کند. حشرات بالغ اکثرا از شهد گلها و گرده ها تغذیه می کنند در حالیکه رژیم غذایی اصلی اکثر لاروهای مگس گل، شته ها می باشند. کنترل شته به روش بیولوژیک توسط این حشره مفید می تواند به کاهش جمعیت شته و از بین بردن آن کمک کند.

سخن آخر

در این مطلب سعی کردیم دشمنان طبیعی آفت شته را معرفی کنیم  و چگونگی از بین بردن شته  توسط  آنها را به طور اختصار برای شما مخاطبان عزیز توضیح دهیم. همانطور که در این مطلب اشاره شد ، شته‌ها دارای شکارگرهای فراوان و موثری هستند ؛ بنابراین موفقیت در کنترل بیولوژیک شته‌ها بسیار بالاست اما برای کسب موفقیت بیشتر، بهتر است از ترکیبی از حشرات شکارگر و پارازیت کننده استفاده شود.

با استفاده از دشمنان طبیعی شته ها و شناخت گونه های جدید و جایگزین کردن آنها به جای روش شیمیایی و یا به حداقل رساندن استفاده از سموم، می توان محیط زیست و جامعه ای سالم و دور از خطرات ناشی از مصرف بی رویه سموم شیمیایی داشت .

آیا شما موجود زنده و گونه دیگری را به عنوان دشمن شته در طبیعت می شناسید که در این مطلب به آن اشاره نشده است؟ شما از کدام یک از راه های مبارزه با شته بیشتر استفاده می کنید؟

آیا شما هم تا به حال در باغ ، مزرعه و یا گلخانه خود از روش بیولوژیک برای از بین بردن شته ها استفاده کرده اید؟ کنترل بیولوژیک شته ها تا چه میزان موفقیت آمیز بود؟

لطفا نظرات خود درباره این مطلب و همچنین تجربیات خود درباره مبارزه با شته به روش بیولوژیک را با ما و دیگر مخاطبان گرامی سایت رنگ وارنگ به اشتراک بگذارید. منتظر دریافت دیدگاه های ارزشمند شما عزیزان هستیم.

گرد آوری و تنظیم : https://rangvarang.com