پيچيدگی برگ هلو  Peach Leaf Curl که به نام های دیگری مانند بيماری لب شتری ، بيماری باد سرخ هلو و بلایت تافرینایی نیزشناخته می شود .این بیماری نخستین بار در اوايل قرن نوزدهم در اروپا شناخته شده است. در آمريکا نيز بيماری پيچيدگی برگ هلو زودتر از ساير بيماری های هلو مشخص گردیده و در سال ۱۸۴۵ از ايالات شرقی آمريکا و در سال ۱۸۵۵ از ايالت کاليفرنيا گزارش شده است . در ايران نيز احتمالاً بيماری از قديم الايام وجود داشته است ولی اولين گزارش کتبی مربوط به سال ۱۳۲۵ از اسفندياری می باشد. بيماری پيچيدگی برگ هلو با آنکه در بعضی از مناطق جهان به علت نامساعد بودن شرايط محيطی وجود ندارد ولی خسارت آن در اروپا و قسمت هايی از چين ، افريقا ، استراليا ، آمريکای جنوبی، آمريکای شمالی و زلاندنو شديد می باشد .

در ايران بيماری از نواحی آذربايجان ، سواحل دريای خزر ، استان های مرکزی ، اصفهان ، خراسان و زنجان ، گرگان ، آذربایجان ، گزارش شده و احتمال می رود که در بعضی مناطق هلو کاری ديگر نيز وجود داشته باشد . میزبان های آن نیز متنوع می‌باشد. به جز هلو به بادام ، هلوی زینتی ، شلیل و زردآلو نیز حمله می‌کند.

باتوجه به این که این بیماری خسارت زیادی به باغداران می رساند لازم است اطلاعاتی در مورد این بیماری و نحوه مبارزه با این بیماری داشته باشند. در ادامه مطلب اطلاعات مفیدی درباره این بیماری با شما به اشتراک می گذاریم.

مختصری درباره بيماری پيچيدگی برگ هلو

این بیماری اصولاً در مناطق گرم و خشک شیوع ندارد و بیشتر در نواحی خنک و مرطوب خسارت وارد می سازد و  منجر به پیچیدگی و تورم و تغییر رنگ و شاخه و میوه هلو و ریزش برگها وآلودگی جوانه ها و سر شاخه ها و سر انجام ضعف کلی درخت می شود عامل بیماری از ۱۰ درجه سانتیگراد به بالا شروع به فعالیت نموده و مناسب‌ترین درجه حرارت رشدی قارچ۲۰ درجه سانتیگراد می‌باشد. این بیماری در آمریکای شمالی و جنوبی ، استرالیا ، آفریقا ، ژاپن ، چین و بسیاری از کشورهای اروپای غربی انتشار دارد.

درختان جوان بیشتر از درختان مسن در برابر این بیماری حساس هستند و به طور کلی بیماری در مناطق گرم و خشک اهمیت اقتصادی ندارد. مشخص ترین علائم بیماری روی برگ ها ظاهر می شود. در بهار برگ ها پیچیده و پهنک در بعضی از قسمت ها متورم ، کلفت و به رنگ سفید ، زرد یا قرمز در می آید.

میوه ها نیز ممکن است آلوده شوند و قبل از موعد مقرر بریزند.برگهای آلوده به بیماری زودریخته و برگ هایی که بعدا تشکیل می گردد سالم باقی می مانند.نشانه های بیماری ممکن است فقط روی تعدادی از برگ های هر درخت ظاهر شوند ولی عملا تمام برگ ها را مبتلا می گرداند.

عامل این بیماری قارچ بوده و زمستان را به صورت میسیلیوم روی شاخه و بدون اینکه داخل بافت شوند به سر می برند. در بهار همزمان با بارندگی فصلی کنیدی هایی توسط میسلیوم روی برگ های جوان تشکیل می شود. در بهار پرباران،  آلودگی و شیوع بیماری شدت دارد.

علایم بيماری پيچيدگی برگ هلو

اولین نشانه های بیماری در بهار به شکل لکه های زرد یا متمایل به قرمز روی برگهای در حال رشد بروز می کنند. محل این لکه ها در برگ به تدریج کلفت و چین خورده شده ، سرانجام موجب پیچیدگی برگ می شود. بخشهایی از برگ در محل لکه ها چین دار ، ترد و شکننده شده ؛ ممکن است در سطح آنها لایه ای سفیدرنگ از اسپور تشکیل شود. برگهای بیمار ممکن است زود بریزند و اگر روی درخت باقی بمانند ، در مواردی که بیماری شدید باشد ، به رنگ قهوه ای تیره در می آیند . زمانی که برگهای آلوده به رنگ قرمز یا ارغوانی در آمدند تشکیل اسپورهای قارچ عامل  بیماری در سطح فوقانی شروع می شود . شاخساره های سبز نیز گاهی مبتلا می شوند که در این صورت قطورتر و بی قواره می شوند. شکوفه ها و ميوه های جوان آلوده نيز اغلب قبل از موعد می ريزد . ممکن است تشکیل میوه به شدت کاهش پیدا کرده و یا متوقف شود .  روی پوست ميوه های بزرگتر ، قسمت های تغيير رنگ يافته و چروکيده ای ظاهر می شود .

اگر میوه ها که به ندرت آلوده می شوند مورد حمله بیماری قرار گیرند ، لکه های نامنظم برجسته چین دار به رنگ متمایل به قرمز روی آنها به وجود می آیند. نشانه های بيماری ممکن است فقط روی تعدادی از برگ های هر درخت ظاهر شود ولی عملاً تمام برگ ها را مبتلا می گرداند . موقعی که برگ های آلوده به رنگ قرمز يا ارغوانی در آمدند تشکيل اسپورهای قارچ عامل بيماری در سطح فوقانی شروع می شود . بارقارچ به صورت گرد خاکستری رنگی سطح برگ را می پوشاند و در همين موقع برگ ها به رنگ قهوه ای روشن درآمده و خزان می کند. اين ريزش برگ بستگی به شرايط آب وهوایی دارد . به طوری که در هوای گرم وخشک برگ ها زودتر و معمولاً در اوايل تير ماه يا در مرداد ماه می ريزد و اگر مقدار زيادی از برگ ها خزان کند برگ های جديدی از جوانه های خواب تشکيل و ظاهر می شود و برگ هائی که بعداً تشکيل می گردند سالم باقی می مانند . شاخه های جوان مبتلا نيز کمی متورم شده و رشدشان متوقف می گردد و يا اينکه به رشد خود ادامه داده و لکه ها به صورت شانکر باقی می مانند .

عامل بيماری پيچيدگی برگ هلو

قارچ عامل پيچيدگی برگ هلو اولين بار در سال ۱۸۷۵ توسط برکلی به نام Ascomyces deformans مشخص گرديد. اما اين نام با آنکه بعداً در سال ۱۸۶۹ توسط فوکل به Exoascus deformans تغيير يافت ، تولازنه درسال ۱۸۶۶نام اين قارچ را   Taphrina deformans که در واقع همنام دو گونه فوق الذکر است می داند. ميسيليوم و هيف های رويشی اين قارچ با قارچ های ديگر متفاوت و مشخص می باشد . هيف های نسبتاً کوتاه ، خميده ، پيچيده و طول آنها بسيار متغير و بندهای هيف نيز نامنظم می باشد و اين نوع هيف ها را معمولاً در بافت پارانشيم برگ می توان يافت . این قارچ آسک های خود رابه شکل گرزی تا استوانه ای با دو سر گرد یا تخت و سلول پایه در سطح بالایی برگ تشکیل می دهد.

آسک ها معمولاً اندازه شان متغير و به طول ۱۷-۳۶ ميکرون و عرض ۷-۱۵ ميکرون می باشند . در داخل هر آسک معمولاً هشت آسکوسپور کروی که قطر آن بين ۳-۷ ميکرون است تشکيل می شود . آسکوسپورها عموماً به طريق جوانه زدن تندش می يابند و توليد کنيدی می کنند .هيف های زايشی يا آسک زای قارچ روی هيف های رويشی تکامل يافته تشکيل می گردد .

هيف های رويشی زير اپيدرم سطح فوقانی و ندرتاً سطح تحتانی برگ می رويند . اين هيف ها در بين سلول های اپيدرمی نفوذ کرده و آزادانه بين اپيدرم و کوتيکول در جهات مختلف رشد و نمو می نمايند . سپس به زودی لايه هيمنيوم بين بافت اپيدرم و کوتيکول تشکيل می گردد . آنگاه هيمنيوم در بافت آلوده شکل گرفته و سرانجام تشکيل آسکوسپورهای قارچ را می دهد .

آسک ها معمولاً اندازه شان متغير و به طول ۱۷-۳۶ ميکرون و عرض ۷-۱۵ ميکرون می باشند. در داخل هر آسک معمولاً هشت آسکوسپورکروی که قطر آن بين ۳-۷ ميکرون است تشکيل می شود. آسکوسپورها عموماً به طريق جوانه زدن تندش می يابند و توليد کنيدی می کنند. جنس Taphrina که به اسم مشابه Exoaseus تولیدآسکهایی به طور آزاد روی بافت گیاه آلوده نیز نامیده شده است شامل گونه‌های متعددی است (حدود ۱۰۰ گونه) که همه آنها انگل اجباری بوده و بر روی اندامهای میزبان خود فعالیت داشته و با فروبردن میسلیوم‌های خود در بافت گیاه ازجمله برگها ایجاد هیپرتروفی می‌نمایند که در نهایت به پیچیدگی برگ هلو ختم می‌گردد.

 چرخه بيماری پيچيدگی برگ هلو

زندگی این قارچ از آسکوسپور شروع می‌شود. بدین صورت که در اوایل ، آسکوسپور از آسک خارج شده و مانند یک مخمر شروع به جوانه زدن می‌کند که تعداد زیادی سلولهای هاپلوئیدی به وجود می‌آید. این سلولها که به نام بلاستوسپور نامیده می‌شوند. سیکل زندگی قارچ فقط یکبار در طول فصل رویش انجام می‌گیرد و آلودگی ثانویه دیده نمی‌شود. دوره کمون بیماری دو هفته است آسکوسپورها پس از جوانه زدن تولید بلاستوسپور می‌نمایند و زمستان‌گذرانی عامل بیماری معمولا به صورت بلاستور انجام می‌گیرد.

قارچ عامل بيماری زمستان را به صورت ميسليوم روی شاخه ها و بدون اينکه داخل بافت شوند به سر می برد . قارچ به مدت دو سال به صورت آسکوسپور و کنيدی در پوست، سر شاخه و فلسهای جوانه  شرایط نامساعد را طی می کند. آلودگی اوليه در زمان تورم جوانه در اوایل بهار و در اندامهای جوان  توسط اسپورهای قارچ رخ می دهد. نفوذ قارچ مستيقماً از طریق کوتيکول و روزنه های هوائی رخ می  دهد که با ورود مستقيم ریسه قارچ و یا حل کردن دیواره سلولی با استفاده از آنزیمهائی مانند سلولاز  انجام می شود. ميسيليومها به صورت بين سلولی رشد کرده و با افزایش تقسيم سلولی باعث  بدشکلی و پيچ خوردگی بافت آلوده می شوند. در ادامه با رشد مسيليوم در بين کوتيکول و اپيدرم،  آسکهای حاوی ٨ آسکوسپور تشکيل می شوند در بهار همزمان با بارندگی های فصلی کنيدی هائی توسط ميسليوم روی برگ های جوان تشکيل می شود .

در بهارهای پر باران آلودگی وشيوع بيماری شدت دارد وقتی که قارچ مدتی در برگ گسترش يافت در بين بافت اپيدرم و کوکتيکول لايه قارچی متراکم و سفيدی به نام هيمنيوم تشکيل می دهد که در آن آسک و در داخل آسک آسکوسپور ايجادمی گردد. آسکوسپورها تقريباً اوائل خردادماه از داخل آسک خارج اين اسپورها روی فلس های جوانه ها يا در سطح شاخه های جوان به سر برده و در بهار با بارش باران شسته شده و روی جوانه های برگ قرار می گيرند و با فراهم شدن شرايط محيطی مساعد جوانه زده و آلودگی شروع می شود . به طور کلی در مناطقی که فصل بهار در آنجا شبنم و بارندگی کم و هوا نسبتاً گرم باشد عموماً شرايط برای شيوع بيماری پيچيدگی برگ هلو نامساعد است .

در اوایل نمو جوانه ها چنانچه هوا سرد و مرطوب باشد ، بیماری برگ پیچیدگی توسعه پیدا می کند . دمای بهینه ، کمینه و بیشینه برای رشد قارچ به ترتیب ۲۰، ۹/۸ و ۲۶ تا ۳۰ درجه سانتی گراد است. سلولهای مخمری در رطوبت نسبی ۹۵ درصد یا بیشتر می توانند جوانه بزنندو شدت آلودگی در صورت وقوع بارندگی و طولانی شدن هوای سرد در طی ظهور برگها افزایش می یابد. با افزایش دما سرعت رشد برگها افزایش یافته که در این صورت ميزان آلودگی کم خواهد بود. اسپورهای توليد شده در سطح اندامهای آلوده بوسيله باد و باران پراکنده شده و به برگها و سرشاخه های جوان و حساس می رسند.

به طور کلی این قارچ به برگهای جوان بیشتر حمله می‌کند تا به برگهای پیر یعنی برگهای پیر مقاوم‌تر و برگهای جوان حساس‌ترند و اگر مبارزه با قارچ صورت نگیرد در اواسط تابستان درخت عاری از برگ می‌شود و در زمستان به علت سرما از پای درمی‌آید. روی همین اصل به درخت کودهای ازته و فسفره داده می‌شود که مقاومت آن را نسبت به سرمای زمستان بیفزاید.

مبارزه با بيماری پيچيدگی برگ هلو

پیچیدگی برگ هلو یکی از بیماریهای نسبتا” ضعیف در درختان هلو و شلیل میباشد ولی درعین حال از نظر  اقتصادی زیان بسیاری به باغدار وارد می کند و باصرف هزینه کم می توان به سهولت علیه آن مبارزه نمود و اگر عملیات سمپاشی به موقع وسموم مصرفی به طور صحیح انتخاب شود بیماری تا   ۹۸ درصد کنترل خواهد شد.

همانطور که از سیکل زندگی قارچ برمی‌آید اسپورهای زمستان‌گذران در اواخر پاییز بر روی شاخه‌ها و زیر پوسته جوانه‌ها و احتمالا در برگها ریخته شده کف باغ زمستان‌گذرانی دارند و با شروع بهار و حرارت ۱۰درجه سانتیگراد شروع به تندش نموده و ایجاد آلودگی می‌نماید.

راه اصلی و عمده مبارزه با این بیماری سمپاشی درختان مبتلا با قارچ کشها و استفاده از ارقام مقاوم و متحمل و جمع‌آوری و معدوم نمودن برگهای آلوده  است .

پس از کامل شدن اندازه برگ‌ها سمپاشی به منظور مبارزه با بیماری سودمند نیست. در در مناطقی که بارندگی زمستان و پاییز زیاد است بهتر است به همراه قارچکش‌ها از روغن‌های مناسب استفاده ‌شود تا دوام سم بیشتر شود.

زمان سمپاشی برای کنترل و مبارزه پیچیدگی برگ هلو

بهترین زمان برای سمپاشی عبارت است از:

۱- سمپاشی با ترکيب بردو در پایيز قبل از برگ ريزان

۲- در بهار قبل از باز شدن و شکفتن  جوانه ها (در اوايل بهار ۳ تا ۴ هفته قبل از متورم شدن جوانه ها انجام شود .)

 نکته ۱:توجه داشته باشید که سمپاشی پس از باز شدن جوانه ها بی اثر است .اگر در بهار قارچ بيماری وارد برگ يا ميوه شود کنترل بيماری ديگر امکان ندارد .

نکته ۲: محلول پاشی بردو (سولفات مس + آهک)  پس از ظهور برگ ها توصیه نمی شود و ممکن  است منجربه گیاهسوزی شود.

نکته۳: بهترین روش برای کنترل بیماری استفاده از قارچکش‌های مسی با درصد مس بالا مانند اکسی کلرور مس و اکسید مس است.

نکته ۴: کاپتان ارتوساید(Orthocide (WP50%  به میزان ۲/۵-۳  در هزار البته در استفاده از این سم باید دقت کرد. اگر در میزان و با روش صحیح استفاده نشود می توانند موجب برگ سوزی در گیاه شود.

نکته ۵: در صورت شدت آلودگی جلوگيری از تنش خشکی با آبياری مناسب و مصرف کود ازته به منظور فراهم کردن شادابی درخت و هرس شاخه های آلوده در کاهش ميزان اینوکولوم فصل بعد موثر خواهند بود.

نکته ۶: برای کنترل به موقع و کاهش خسارات ناشی از این بیماری حتما از متخصصان و کارشناسان کشاورزی مشاوره بگیرید.

امیدواریم با مطالعه این مطلب اطلاعات کافی در مورد این بیماری و نحوه کنترل و مبارزه با آن کسب کرده باشید.

چنانچه هر گونه نظر پیشنهاد و یا تجربه ای در رابطه با این مطلب دارید، می توانید آن را با ما و دیگر مخاطبان سایت به اشتراک بگذارید. منتظر دریافت نظرات، پیشنهادات و تجربیات ارزشمند شما عزیزان هستیم.

گرد آوری و تنظیم : https://rangvarang.com